Berenschot over regiobeelden: 'Dé regio bestaat niet'

dinsdag 1 september 2020

timer 4 min

Om samenhangende zorg te kunnen leveren en goed samen te werken, hebben zorgaanbieders een goed en gedeeld beeld nodig van de regio. Adviesbureau Berenschot bracht in kaart hoe het er nu voor staat met deze regiobeelden en -plannen. Belangrijke conclusie: voor elke regio is een regiobeeld beschikbaar, maar dé regio bestaat niet.

Het beleid voor de Juiste Zorg op de Juiste Plek (JZOJP) is gericht op samenhangende zorg in de regio, zodat het aanbod zo goed mogelijk is afgestemd op de behoeften van mensen. Een gedeeld beeld hebben van de regio is onmisbaar om samen als zorgaanbieders een goed aanbod van zorg en ondersteuning te organiseren dat aansluit bij de behoeften in de regio. In de hoofdlijnakkoorden hebben partijen deze beweging onderschreven en afgesproken in beeld te brengen hoe de gezamenlijke opgave zich per regio zal ontwikkelen.

De regio bestaat niet

In de hoofdlijnenakkoorden voor de curatieve sector staat wat een regiobeeld is: een feitelijk beeld van de sociale en gezondheidssituatie én opgave in een regio, gemeente of wijk. Er is echter niet vastgelegd wie daarbij betrokken moet worden of welke thema’s tenminste aan bod moeten komen. Bovendien concludeert Berenschot in het rapport dat ‘de regio’ niet bestaat. Sommigen gaan uit van een zorgkantoorregio of het adherentiegebied van een ziekenhuis, terwijl anderen een wijk of gemeente als uitgangspunt nemen.

Verschillende niveaus

Op verschillende plekken en niveaus wordt gewerkt aan regiobeelden. Op lokaal niveau werken partijen, vaak met behulp van een datavoucher via ZonMw (met deze voucher kunnen regionale samenwerkingsverbanden expertise inhuren voor het verzamelen van data en het daarmee in kaart brengen van de stand van zaken en toekomstige ontwikkelingen op het gebied van gezondheid, zorg en welzijn in de regio, red.) aan een regiobeeld rond een specifieke doelgroep, thema of wijk. Vanuit beleidsmatig en bestuurlijk perspectief komen regiobeelden veelal op het niveau van de zorgkantoorregio tot stand. Voor vrijwel iedere zorgkantoorregio is inmiddels een beeld beschikbaar op de site van JZOJP.

Inhoud van de regiobeelden

De regiobeelden gaan voornamelijk in op het bestaande en toekomstig gewenste zorgaanbod en zorggebruik in de regio. In wisselende mate is er aandacht voor ontwikkelingen in gezondheid en leefstijl, bevolkingsontwikkeling en sociale omgeving. Minder aandacht is er voor ontwikkelingen in de fysieke omgeving: welke impact heeft infrastructuur op zorg en vice versa?

Wie zijn erbij betrokken?

Bij de meeste initiatieven zijn het ziekenhuis, huisartsen, de zorgverzekeraar en VVT aangehaakt. Sommige gemeenten zijn actief betrokken. Minder vaak betrokken zijn de ggz, GGD, sociaal domein, welzijnswerk en eerstelijnspartners als paramedici en apotheken. Niet overal is een actieve vertegenwoordiging van cliënten/patiënten/burgers vanzelfsprekend.

Gezamenlijke opgave

In een aantal regio’s is het regiobeeld al vertaald naar gezamenlijke opgaven. Initiatieven met een lokaal karakter besteden daarbij vooral aandacht aan doelgroepen als kwetsbare ouderen en ggz- cliënten . Op het niveau van het zorgkantoor is vooral aandacht voor kwetsbare ouderen en acute zorg.

In de vertaalslag van regiobeeld naar concrete gezamenlijke opgaven maken betrokken partijen vooral afspraken over:

Continuïteit en toegankelijkheid van zorg; een gezamenlijke visie op het toekomstig zorglandschap in 2030, het herindelen van de tweedelijnszorg en/of het definiëren van gepast gebruik van zorg.
Digitale gegevensuitwisseling; de inzet van technologie en monitoringsaanpak van effecten van de transitie.
Schaarste van mensen en middelen; gezamenlijk arbeidsmarktbeleid en het benutten van talent.
Preventie en leefstijl; connected care, vroegsignalering en hoe men veilig thuis kan blijven.
Verkleinen van gezondheidsverschillen; zelfredzaamheid van burgers, belastbaarheid van mantelzorg, zorg in de wijk, organiseren van platforms en organiseren van aanbod voor doelgroepen zoals ouderen.

Contourennota

De bevindingen uit het onderzoek van Berenschot worden meegenomen in de contourennoa die in beeld brengt wat er in de regio nodig is om de organisatie voor zorg en ondersteuning te verbeteren en aan de toekomstige zorgvraag te volden.Ook wordt hierin beschreven hoe de geïnventariseerde belemmeringen weggenomen kunnen worden. Op basis van dit onderzoek wordt het ondersteuningsaanbod van het programma de Juiste Zorg op de Juiste Plek aangescherpt.

Links: Juiste Zorg op Juiste Plek: Rapport 'Stand van het land Regiobeelden' gepubliceerd, 31 augustus 2020 MedischOndernemen: ‘Leidraad helpt huisartsen bij vormgeven regionale samenwerking’, 25 augustus 2020

Foto: Shutterstock