Groei stress en toename verloop: Mentale zorg voor zorgpersoneel moet sneller en beter

Een recordaantal mensen verlaat de zorgsector, bijna de helft van de medewerkers vindt de werkdruk te hoog en jong zorgpersoneel voelt zich emotioneel uitgeput. Kortom: er bestaan veel zorgen over de zorgmedewerker. Preventie en snelle zorg kunnen het tij keren. Van 13 tot 17 november vindt de Week van de Werkstress plaats.

Volgens psycholoog Thijs te Braake van SpecialistenNet zijn de werkdruk, het persoonlijkheidstype van zorgverleners, frustraties en een gebrek aan persoonlijke aandacht de kernproblemen. Hij wijst op het feit dat zorgmedewerkers vaak anderen voorrang geven. ‘Zorgmedewerkers zijn zorgende mensen, die anderen op de eerste plek zetten in plaats van zichzelf en daardoor sneller over hun eigen grenzen gaan. Er is veel onvrede over wisseldiensten die niet goed geregeld zijn en dat alles draait om financiën en efficiëntie. En in ziekenhuizen hebben leidinggevenden gigantisch veel mensen onder zich. Daardoor is er weinig persoonlijke aandacht en waardering en ligt de focus op wat slecht gaat.’

Helft vindt werkdruk te hoog

De harde cijfers van het CBS bevestigen deze zorgen. Volgens de meest recente cijfers zijn tussen het eerste kwartaal van 2022 en het eerste kwartaal van 2023 155.000 zorgmedewerkers gestopt. Dat is (in ieder geval sinds 2011) een record. Eind 2022 vond bijna de helft van het zorgpersoneel de werkdruk te hoog en volgens de Monitor Gezond werken in de zorg 2023 is één op de vijf jonge medewerkers emotioneel uitgeput. ‘Medewerkers verlaten de zorg vaak al binnen twee jaar. Doordat zoveel mensen de sector verlaten, verdwijnt er veel kennis en ervaring en wordt de kwaliteit minder’, aldus Ter Braake.

Betere personeelszorg nodig

Te Braake benadrukt de noodzaak van preventieve maatregelen en een snelle aanpak, gezien de uitdagingen door lange wachtlijsten in de reguliere geestelijke gezondheidszorg. Hij stelt dat zorgorganisaties gedwongen worden om goed voor hun personeel te zorgen, gezien de ruime mogelijkheden op de huidige arbeidsmarkt. Ondernemingen nemen echter steeds vaker zelf verantwoordelijkheid, waarbij organisaties zoals SpecialistenNet worden ingeschakeld voor mentale ondersteuning en coaching.

Vroegtijdig opmerken van klachten

SpecialistenNet hanteert het '5 0-model' (opleiden, opmerken, opknappen, opbloeien, ophelderen), waarbij het vroegtijdig opmerken van klachten via een preventieve screening cruciaal is. Te Braake legt uit dat langdurig doorlopen met psychische klachten het herstel vertraagt en benadrukt dat opmerken in een vroeg stadium essentieel is. Hij beschrijft hoe simpele vermoeidheid kan escaleren naar ernstige klachten, maar dat één gesprek, verandering van patronen of het faciliteren van communicatie tussen medewerker en werkgever vaak al voldoende is als de klachten nog niet ernstig zijn.

Week van de Werkstress

Eén op de vijf werknemers, dat wil zeggen 1,6 miljoen mensen hebben last van burn-outklachten. Deze werknemers zitten samen 11 miljoen dagen per jaar ziek thuis door werkstress en werkdruk. Dat blijkt uit de TNO Factsheet 2023 naar aanleiding van de OVAL Week van de Werkstress die van 13 tot en met 17 november gehouden wordt.

Hét grote event van de Week van de Werkstress vindt op 15 november plaats in Stadion Galgenwaard in Utrecht. Karien van Gennip, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, opent het event. Daarna gaan experts met elkaar in gesprek over preventie en mentale gezondheid tegen de achtergrond van arbeidsmarktkrapte, hybride werken en sociale veiligheid. Ook Machteld Huber (‘Positieve Gezondheid en verbinding met jezelf en anderen’) en Marc Lammers (‘Je team als winnaar’) leveren bijdragen.

Bronnen: SpecialistenNet en Week van de Werkstress