Grip op verzuim in de zorg: Hoe zetten we het dalende ziekteverzuimpercentage door?

De zorg blijft één van de meest veeleisende sectoren om in te werken. Werknemers verzorgen dagelijks talloze patiënten, voeren verschillende medische procedures uit, en tegelijkertijd spelen onderwerpen als personeelstekort en bezuinigingen op de achtergrond onverminderd door. De hoge werkdruk die daarmee gepaard gaat, zorgt voor een hoog ziekteverzuimpercentage. Sterker nog: de sector kampte in 2022 met het hoogste percentage zieke werknemers in Nederland. Maar het goed nieuws is: er lijkt nu eindelijk sprake te zijn van een dalende trend.

Belangrijke vragen zijn: wat ligt ten grondslag aan het hoge ziekteverzuimpercentage? Wat is de impact van dit landelijke probleem op bedrijven en teams? En welke strategieën kunnen worden ingezet om de kwestie aan te pakken, en het ziekteverzuim nu onder controle te houden, of zelfs nog verder te laten dalen?

De cijfers

In 2022 was het gemiddelde ziekteverzuimpercentage in de zorg 8,4%, zo blijkt uit cijfers van Vernet. Daarmee lag het al hoger dan ooit tevoren. Concreet betekent het dat er toen van iedere 1.000 werkdagen, 84 dagen verzuimd zijn. In de wijkverpleging lag dit cijfer zelfs op 13,4%. Ter illustratie: het percentage in 2022 kostte een zorgaanbieder met een ‘omzet’ van 1 miljoen euro ruim 80.000 euro per jaar.

Het verzuimpercentage onder zorgmedewerkers over het derde kwartaal van 2023 komt uit op 6,9%. Dat is een daling ten opzichte van 2022. Ook in het eerste en tweede kwartaal van 2023 was het verzuim lager dan in 2022 (bron: Vernet). In bijna alle duurklassen, van kort tot lang, daalde het verzuim. Kortdurend verzuim is met maar liefst 31% gedaald, van 1,22% naar 0,84%. Alleen extra lang verzuim (langer dan 365 dagen) vertoont een stijging van 12% naar 1,25%.

Het lijkt er dus op dat de dalende trend in verzuim onder zorgmedewerkers doorzet. Dit is in de eerste plaats goed nieuws voor het personeel, maar natuurlijk ook goed nieuws voor zorgorganisaties. Zij kunnen hun medewerkers meer inzetten en hebben daarnaast ook lagere verzuimkosten. Hoe zetten we deze dalende trend voort?

Het sneeuwbaleffect

De toenemende druk op de zorg heeft gezorgd voor een sneeuwbaleffect. Er wordt veelal om die reden veel verzuimd, waardoor de druk alsmaar verder stijgt en er dus nóg meer wordt verzuimd. In de thuiszorg zijn de problemen als gevolg daarvan nog net wat complexer dan in veel andere gebieden binnen het zorglandschap. Hier worden medewerkers per dag namelijk niet op één, maar op meerdere locaties ingezet. Dit maakt het lastiger om tot structurele oplossingen te komen.

Zorgmedewerkers kunnen daarnaast in vergelijking met andere sectoren vaak minder goed ‘nee’ zeggen. Ze zorgen goed voor anderen, maar soms minder goed voor zichzelf. Directies en MT’s zoeken meer en meer naar oplossingen om deze cirkel te doorbreken en vooral de werkdruk te verlagen onder hun personeel. En die oplossingen zijn er, ook in de eigen organisatie. Hieronder bespreken we een aantal voorbeelden.

Bevorderen van werk-privébalans

Een gezonde balans tussen werk en privé is essentieel voor het welzijn van alle medewerkers, maar zeker ook voor zorgmedewerkers. Zo kun je in sommige gevallen flexibele werktijden en deeltijdwerk aanbieden. Dit kan zorgen voor een betere balans tussen werk en privéleven, wat stress en verzuim kan verminderen.

Open hierover ook het gesprek met elkaar: hoe ervaart je personeel de werk-privébalans? Dit antwoord kan per individu anders zijn, richt je dus ook op persoonlijk niveau op het bevorderen van het evenwicht tussen werk en privé. Het is daarnaast ook belangrijk om ervoor te zorgen dat zorgmedewerkers voldoende rust krijgen tussen diensten en voldoende vakantie- en verlofdagen hebben om op te laden.

Implementeren van teamgerichte zorgmodellen

Het creëren van teamgerichte zorgmodellen kan de werklast van zorgmedewerkers verminderen, en zo dus de werkdruk verlagen. Door taken en verantwoordelijkheden te verdelen binnen multidisciplinaire teams, kunnen specifieke zorgverleners elkaar ondersteunen en samenwerken om de zorg voor patiënten te optimaliseren. Dit kan ook weer leiden tot een betere werksfeer en verhoogde tevredenheid onder je personeelsbestand.

Investeren in technologie en automatisering

Technologische innovaties kunnen taken die veel tijd kosten, en vaak worden herhaald, in de gezondheidszorg automatiseren. Daardoor kunnen zorgverleners zelf meer tijd besteden aan directe patiëntenzorg, waar het natuurlijk uiteindelijk allemaal om draait. Elektronische patiëntendossiers, digitale voorschrijfsystemen en geautomatiseerde planningstools zijn slechts enkele voorbeelden van technologieën die de administratieve last kunnen verminderen en de efficiëntie kunnen verbeteren.

Ondersteunen van (geestelijke) gezondheid en welzijn

Het bevorderen van (geestelijke) gezondheid en welzijn onder zorgmedewerkers is van vitaal belang om stress en burn-out - wat kan leiden tot vooral langdurig verzuim - te voorkomen. Zorginstellingen en eerstelijnspraktijken kunnen bijvoorbeeld toegang bieden tot counselingdiensten, geestelijke gezondheidszorg en programma's voor stressmanagement.

Ook het creëren van een ondersteunende werkomgeving waarin open communicatie en het delen van ervaringen worden aangemoedigd, mag niet worden vergeten als we het hebben over het bijdragen aan het welzijn van zorgmedewerkers. Evenals het individuele gesprek over werk-privé balans, is het individuele gesprek over (geestelijke) gezondheid minstens zo belangrijk en waardevol.

Educatie en Training

Het investeren in continue scholing en training stelt zorgmedewerkers in staat om hun vaardigheden en kennis te blijven ontwikkelen, wat kan leiden tot een verbeterde professionele tevredenheid en betrokkenheid. Door toegang te bieden tot professionele ontwikkelingsmogelijkheden, zoals workshops, seminars en online cursussen, kunnen zorgmedewerkers gemotiveerd blijven en zich gewaardeerd voelen binnen hun organisatie. Gemotiveerde en gewaardeerde medewerkers verzuimen over het algemeen minder dan medewerkers die dit niet voelen.

Analyseren

Het implementeren van systemen voor monitoring en feedback stelt zorginstellingen in staat om trends in het interne verzuim te identificeren en te analyseren. Door regelmatige evaluaties uit te voeren en feedback van zorgverleners te verzamelen, kunnen organisaties gerichte interventies ontwikkelen en implementeren om de specifieke oorzaken van het verzuim aan te pakken en de algehele tevredenheid van het personeel te verbeteren.

Reden tot optimisme

Terwijl de dalende verzuimcijfers een reden tot optimisme zijn, is het van belang om deze trend te blijven volgen en te blijven investeren in maatregelen die de gezondheid en het welzijn van de zorgverleners bevorderen. Een gezond personeelsbestand is niet alleen voordelig voor, in dit geval, de zorginstellingen, maar draagt ook bij aan de kwaliteit van zorg die aan patiënten wordt geleverd.

Behoefte aan een sparringpartner?

Heb je behoefte aan een sparringpartner op het gebied van verzuim of spelen er binnen jouw organisatie verzuimcasussen waar je hulp bij kan gebruiken? Neem dan contact op met onze Casemanager Verzuim:

Branchegroep Zorg Visser & Visser
Eva Izeboud
06-51134265 
eizeboud@visser-visser.nl